“ปราสาทเมืองต่ำ” ชื่อนี้คงเป็นที่คุ้นหูคุ้นตาของเหล่านักท่องเที่ยวหลายคน ที่เคยได้ไปสัมผัสกับความสวยงามและความยิ่งใหญ่ของปราสาทหินศิลปะขอมโบราณอายุมากกว่าพันปี ซึ่งเป็นสถานที่ท่องเที่ยวชื่อดังของจังหวัดบุรีรัมย์ แต่เชื่อว่าน้อยคนนักที่จะรู้ว่า บริเวณรอบๆ ปราสาทเมืองต่ำ ยังมีกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนที่มีความน่าสนใจ ทั้งในแง่มุมของวิถีชีวิต วัฒนธรรม และอาหารการกิน พร้อมให้นักท่องเที่ยวเช่นคุณได้ลองมาเปิดประสบการณ์ท่องเที่ยวครั้งใหม่ ไปสัมผัสวิถีชีวิตแบบชาวอีสานใต้กันที่ชุมชนบ้านโคกเมือง อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
กิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนบ้านโคกเมือง อำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
1. ปั่นจักรยานลัดเลาะ ชมชุมชนโบราณรอบปราสาทเมืองต่ำ
2. นั่งชิลรับลม ชมธรรมชาติริมสระน้ำโบราณ ที่บารายเมืองต่ำ
3. ชมความยิ่งใหญ่ของอารยธรรมขอมโบราณ “ปราสาทเมืองต่ำ”
4. เรียนรู้การทอผ้าไหมบารายลายผักกูด ลายเอกลักษณ์แห่งบ้านโคกเมือง
5. ช้อปของดีบ้านโคกเมือง “ผ้ามัดย้อมหมักโคลนบารายพันปี”
6. ท่องเที่ยวเชิงวิถีเกษตร เรียนรู้การทอเสื่อกกยกลาย
7. เข้าครัวชุมชนทำ “ผัดกุ้งจ่อม”อาหารชื่อดังอำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
* นักท่องเที่ยวสามารถตรวจสอบกิจกรรมที่เหมาะสมในแต่ละช่วง และติดต่อชุมชนล่วงหน้า เพื่อให้ทางชุมชนได้เตรียมความพร้อมในแต่ละกิจกรรมได้อย่างครบถ้วนสมบูรณ์
1. ปั่นจักรยานลัดเลาะ ชมชุมชนโบราณรอบปราสาทเมืองต่ำ
เช้านี้ที่ชุมชนบ้านโคกเมือง จังหวัดบุรีรัมย์ เรามีนัดกับ “แม่น้อย” ประธานโฮมสเตย์ชุมชนบ้านโคกเมือง ผู้ที่จะพาเราไปสัมผัสไปรู้จักกับวิถีชุมชนคนบ้านโคกเมืองให้มากขึ้น เริ่มต้นด้วยการจับจองรถจักรยานคนละ 1 คัน ปั่นออกกำลังรับลมยามเช้าไปรอบๆ บริเวณชุมชน ระหว่างทางแม่น้อยก็จะเล่าเรื่องราวความเป็นมาของชุมชนให้พวกเราฟัง เตรียมพร้อมที่จะไปเรียนรู้และทำกิจกรรมการท่องเที่ยวโดยชุมชนตามจุดต่างๆ ต่อไป
ประมาณการค่าใช้จ่ายกิจกรรมปั่นจักรยานชมชุมชน 50 บาท/คัน
2. นั่งชิลรับลม ชมธรรมชาติริมสระน้ำโบราณ ที่บารายเมืองต่ำ
จุดแรกที่แม่น้อยพาเราไปสูดอากาศยามเช้ากันเลยก็คือ บารายเมืองต่ำ หรือ ทะเลเมืองต่ำ สระกักเก็บน้ำโบราณอายุกว่าพันปีที่สร้างขึ้นพร้อมกันกับปราสาทเมืองต่ำ สำหรับใช้ในการอุปโภคบริโภคของคนสมัยก่อน โดยรอบๆ บารายเมืองต่ำ จะมีถนนลาดยางสำหรับปั่นจักรยานชมธรรมชาติ มีร่มไม้ใหญ่และเนินหญ้าที่เหมาะกับการไปนั่งชมวิวทิวทัศน์ของบารายเมืองต่ำ หรือใครจะไปถ่ายภาพรับแสงแดดยามเช้ากันที่นี่ก็สวยไม่แพ้กัน
3. ชมความยิ่งใหญ่ของอารยธรรมขอมโบราณ “ปราสาทเมืองต่ำ”
ถัดเข้าไปอีกฟากฝั่งถนนของบาราย ก็จะพบกับความยิ่งใหญ่ของ “ปราสาทเมืองต่ำ” พวกเราพร้อมเดินกันเข้าไปในมาดเท่ห์ๆ สวมบทเป็นนักประวัติศาสตร์ ไปเรียนรู้เรื่องราวของปราสาทหินโบราณศิลปะขอมยุคปาปวน ที่ถือว่ายังคงความสมบูรณ์ของตัวปราสาทไว้มากที่สุดแห่งหนึ่งในภาคอีสาน สันนิษฐานกันว่าปราสาทแห่งนี้ถูกใช้เป็นศาสนสถานในศาสนาฮินดู สร้างขึ้นราวพุทธศตวรรษที่ 16 หรืออายุประมาณ 1,000 ปีมาแล้ว ส่วนสาเหตุที่ได้ชื่อว่า “เมืองต่ำ” นั้น เนื่องจากเป็นปราสาทที่ตั้งอยู่ในละแวกใกล้ๆ กับปราสาทเขาพนมรุ้ง ซึ่งตั้งอยู่ในบริเวณที่สูงกว่านั่นเอง
ประมาณการค่าใช้จ่ายกิจกรรมชมปราสาทเมืองต่ำ ค่าธรรมเนียมเข้าชม 20 บาท/คน
4. เรียนรู้การทอผ้าไหมบารายลายผักกูด ลายเอกลักษณ์แห่งบ้านโคกเมือง
เดินศึกษาประวัติศาสตร์กันจนเต็มอิ่มแล้ว แม่น้อยก็พาพวกเราปั่นจักรยานไปทำกิจกรรมเรียนรู้การทอผ้าไหมบารายลายผักกูดจากปราชญ์ด้านการทำผ้าทอมือ พร้อมลงมือเรียนรู้กระบวนการทำผ้าทอด้วยตัวเอง ซึ่ง“ลายผักกูด” ได้รับแรงบันดาลใจมาจากรูปแบบศิลปะที่ปรากฏบนเสาซุ้มประตูของปราสาทหินเมืองต่ำ ถือเป็นลายเอกลักษณ์หนึ่งเดียวที่ถูกคิดค้นและพัฒนาโดยชาวชุมชนคนโคกเมือง อีกทั้งยังได้รับมาตรฐานผลิตภัณฑ์ชุมชนระดับ 4 ดาว อีกด้วย เหมาะกับการซื้อเป็นของฝากของที่ระลึกให้กับคนในครอบครัวหรือญาติผู้ใหญ่ที่ชื่นชอบในการนุ่งผ้าไหมลายไทยในงานพิธีสำคัญ
5. ช้อปของดีบ้านโคกเมือง “ผ้ามัดย้อมหมักโคลนบารายพันปี”
อีกหนึ่งของดีที่ต้องห้ามพลาดชมและช้อปกันเลยก็คือ “ผ้ามัดย้อมหมักโคลนบารายพันปี” ซึ่งผ้ามัดย้อมของบ้านโคกเมืองนอกจากจะใช้สีย้อมจากเปลือกไม้และวัสดุตามธรรมชาติมาทดลองผสมรวมกันให้เกิดเป็นสีใหม่แล้ว ที่นี่ยังมีความพิเศษตรงที่การใช้เทคนิคนำผ้ามัดย้อมมาหมักโคลนบารายพันปี ซึ่งคุณสมบัติของโคลนบารายพันปี จะช่วยให้สีของเสื้อผ้ามัดย้อมติดทนนานและสดนานมากยิ่งขึ้นอีกด้วย โดยสีที่โดดเด่นมีทั้งสีเหลือง สีครั่ง สีชมพูกะปิ สีฟ้าคราม ให้เลือกซื้อกันจนทางกลุ่มแม่บ้านผ้ามัดย้อมแทบจะผลิตกันไม่ทันเลยทีเดียว
6. ท่องเที่ยวเชิงวิถีเกษตร เรียนรู้การทอเสื่อกกยกลาย
งานหัตถกรรมที่สร้างชื่อให้กับชาวชุมชนโคกเมืองอีกหนึ่งงานที่น่าสนใจ คือ “เสื่อกกยกลาย” ที่ผลิตกันในครัวเรือนของกลุ่มคนพิการ โดยทางกลุ่มจะมีการปลูกต้นกกเป็นแปลงสาธิตให้เราเห็นถึงที่มาของเส้นกก การนำเส้นกกไปย้อม ตลอดจนการคิดค้นลายที่มีความคิดสร้างสรรค์ได้อย่างลงตัว มีการประยุกต์ออกแบบเป็นผลิตภัณฑ์จากต้นกกที่น่าสนใจอย่าง กระเป๋าเครื่องสำอาง ปักลายสีสดแบบมินิมอลบนพื้นสีกกธรรมชาติ ซึ่งหากสาวๆ ได้เห็นกันแล้ว จะต้องรีบคว้ามาไว้เป็นเจ้าของอย่างแน่นอน
7. เข้าครัวชุมชนทำ “ผัดกุ้งจ่อม”อาหารชื่อดังอำเภอประโคนชัย จังหวัดบุรีรัมย์
นาฬิกาบอกเวลาเกือบเที่ยง ท้องเริ่มส่งสัญญานหิว เราก็ปั่นจักรยานกลับมาที่ เชฟชุมชนบายชุมชนท่องเที่ยวบ้านโคกเมือง มาเข้าครัวทำเมนูเด็ดจากวัตถุดิบล้ำค่าประจำอำเภอประโคนชัย ซึ่งรับรองว่าสามารถหากินเมนูนี้ได้เพียงที่นี่เท่านั้นกับเมนู “ผัดกุ้งจ่อม” ถือเป็นเมนูที่พวกเราไม่เคยได้ยินและไม่เคยทานกันมาก่อน และในส่วนของขั้นตอนการทำนั้น ใช้เวลามากกว่าชั่วโมงถึงจะได้กินกัน มีส่วนผสมตั้งแต่กุ้งจ่อม หมูสับ ไข่ไก่ หอมเจียว ตะไคร้ ใบมะกรูด และพริกซอย นำมาผัดรวมกันจนเนื้อสัมผัสแห้งร่วนน่าทาน รสชาติจะออกเค็มๆหวานๆ เผ็ดปลาย กินแกล้มตัดคู่กับใบมะกอกอ่อนรสชาติเปรี้ยว พร้อมตักกินกับข้าวหอมมะลิดินภูเขาไฟหุงร้อนๆ เรียกได้ว่าเป็นวัฒนธรรมการกินที่ช่างผสมผสานกันได้อย่างลงตัว รสชาติครบรสในคำเดียว
ประมาณการค่าใช้จ่ายกิจกรรมทำผัดกุ้งจ่อม พร้อมสำรับอาหารพื้นบ้านตามฤดูกาล 250 บาท/คน
แหล่งท่องเที่ยวเชื่อมโยง (ระยะห่างจากชุมชน)
วัดเขาปลายบัด
(2.4 กม.)
ปราสาทหินเขาพนมรุ้ง
(7.3 กม.)
พิกัดการเดินทางไปยังชุมชน
การเดินทาง
ติดต่อผู้ประสานงานการท่องเที่ยวโดยชุมชน และที่พักโฮมสเตย์ได้ที่
