รายละเอียดกิจกรรม

ช้างถือเป็นสัตว์คู่บ้านคู่เมืองของไทยมาแต่ไหนแต่ไร โดยเฉพาะในสมัยกรุงศรีอยุธยาที่ใช้ช้างในการศึกสงคราม ลากของหนักและเป็นสัตว์ส่งออกไปยังอินเดียและเปอร์เซีย จึงมีการสร้างเพนียดโบราณขนาดใหญ่ อันเป็นสถานที่สำหรับพระมหากษัตริย์ได้ทอดพระเนตรการคล้องช้างหรือจับช้างเถื่อนหรือการจับช้างกลางแปลง เป็นประเพณีที่เคยทำกันมาแต่โบราณเพื่อนำมาใช้ประโยชน์ในราชการในเวลาปกติและในเวลาสงคราม แม้ในยามมีแขกบ้านแขกเมืองจะมีพิธีคล้องช้างให้ได้ชม ถือเป็นมรสพใหญ่งานหนึ่งที่ได้ประโยชน์ทั้งความบันเทิงและคัดเลือกช้างไว้ใช้งาน เพนียดนี้เป็นลานกว้างล้อมรอบกำแพงดินประกอบอิฐเสมอยอดเสา ด้านในปักไม้ซุงท่อนใหญ่เป็นวงกลมคล้ายคอก มีแนวปีกกายื่นออกไป 2 ทาง มีประตูไม้ซุงที่เคลื่อนย้ายออกได้ สำหรับให้ช้างเดินเข้าออก ประตูแรกอยู่บริเวณกำแพงด้านหลัง เป็นทางเดินให้ช้างเข้ามาในเพนียด และประตูหน้าเปิดให้ช้างที่ผ่านการคัดเลือกเดินออกเพื่อนำไปฝึก ใจกลางพระที่นั่งเพนียดเป็นที่ประดิษฐานพระพิฆเนศ เทพเจ้าฮินดูซึ่งมีเศียรเป็นช้าง ด้านหลังคอกตรงข้ามแนวปีกกาเป็นพลับพลาที่ประทับ ซึ่งการคล้องช้างนี้เป็นที่นิยมเรื่อยมา จนถึงสมัยพระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 5 จึงได้เลิกไปส่วนพระที่นั่งเพนียดแห่งนี้ถูกพม่าเผาทำลายเมื่อเสียกรุงฯ ใน พ.ศ. 2310 แต่ได้รับการบูรณะเมื่อ พ.ศ. 2500 กลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวและโบราณสถานประจำจังหวัดอีกหนึ่งแห่ง เปิดให้เข้าชมเวลา 08.00-17.00 น. ห่างจากเพนียดไป 200 เมตร เป็นที่ตั้งของหมู่บ้านช้าง หรือศูนย์ขยายพันธุ์และอนุบาลช้างอยุธยา เป็นที่พักของช้างเมื่อทำงานเสร็จและเป็นสถานที่ดูแลช้างที่ยังตัวเล็กอยู่ เปิดให้ถ่ายภาพกับช้างน้อย ๆ เหล่านี้ได้ รวมถึงชมช้างอาบน้ำในเวลาไม่เกิน 10.30 น. และหลัง 16.30 น.