ประเพณีออกพรรษา เทศน์มหาชาติไทยพวน

รายละเอียดเทศกาลและประเพณี

ประเพณีออกพรรษา งานนี้มีงานติดต่อกันถึง 3 วัน โดยเริ่มตั้งแต่วันขึ้น 14 ค่ำ เดือน 11 จะทำข้าวปุ้น (ขนมจีน) ใส่สำรับภ้ตราหารเช้า-เพล เมื่อพระสงฆ์ฉันเช้าเสร็จแล้วก็จะมีเทศน์คาถาพัน เป็นเทศน์ภาษาพวน เมื่อจบก็จะต่อด้วยเทศน์มหาชาติเวสสันดรชาดก เมื่อพระเทศน์จบครั้งหนึ่งก็จะมีการตีฆ้องหมุ่ยเป็นสัญลักษณ์ให้พระองค์ต่อไปเตรียมเทศน์ต่อ ทำเช่นนี้จนถึงเวลาประมาณ 6 โมงเย็น จึงเว้นช่วงรับประทานอาหารเย็นกัน ชาวบ้านจะนำอาหารไปแจกให้แขกที่มาร่วมกันทำบุญ เรียกว่า "แจกพาแลง" โดยมากจะเป็นหนุ่มๆสาวๆ บ้านต่างๆสาวๆมักจะถือถาดสำรับกับข้าว ส่วนหนุ่มนั้นจะถือตระกร้าข้าวเหนียวเดินตัวเปล่า เมื่อไปถึงศาลาที่มีการเทศน์มหาชาติก็จะเริ่มนำอาหารออกวาง และเชิญชวนกันรับประทานโดยไม่เลือกว่าจะเป็นใครมาจากไหน แสดงความมีน้ำใจไมตรี คสามโอบอ้อมอารี สามัคคีรักใคร่ปองดอง สมกับเป็นพุทธศาสนิกชน เป็นคนไทยอย่างแท้จริง เมื่ออิมหนำสำราญแล้วก็จะเก็บภาชนะถ้วยโถโอชามกลับบ้าน เป็นโอกาสของหนุ่มๆที่ไปส่งหญิงสาวกลับบ้าน ได้แวะกินข้าวที่บ้านสาวร่วมกัน ตามรายทางไป เมื่อถึงเวลาไปฟังเทศน์ต่อไปในตอนกลางคืน หนุ่มสาวในหมู่บ้านนั้นมักจะมีกัณฑ์เทศน์พิเศษไปร่วมกับเจ้าภาพด้วย คือ จัดของสำหรับถวายพระที่เทศน์พิเศษไปร่วมกับเจ้าภาพด้วย คือ จัดของสำหรับถวายพระที่เทศน์พร้อมด้วยปัจจัย เรียกว่า "กัณฑ์โดด" ซึ่งอาจจะเป็นพระมาจากบ้านอื่น ไม่แน่นอนเสมอไป ถ้าหากกัณฑฺ์โดดนั้นแห่มาตอนที่พระกำลังเทศน์ ก็จะถวายของแก่พระรูปนั้นแต่บางทีมีการเจาะจงตัวพระเทศน์เหมือนกัน อย่างนี้เรียกว่า "กัณฑ์มอง" คือมีการส่งคนไปสอดแนมดูเสียก่อนว่าพระที่จะขึ้นไปเทศน์รูปต่อไปนั้น เป็นพระที่หนุ่มสาวต้องการจะไปฟังหรือไม่ ถ้าใช่ก็จะเคลื่อนขบวนมา การเทศน์จะเทศน์ติดต่อกันถึงรุ่งเช้า วันขึ้น 15 ค่ำ ชาวบ้านจะช่วยกันนำอาหารไปถวายพระอีกครั้งหนึ่ง และมีชะลอมถวายกัณฑ์เทศน์โดยจับฉลาก บ้านไหนจับได้กัณฑ์อะไรแล้วก็นำไปวางไว้ที่กองนั้น พระสงฆ์มีขึ้นเทศน์จะเป็นผู้รับถวายชะลอม ซึ่งกว่าจะเสร็จก็บ่าย 2-3 โมง จากนั้นชาวบ้านจะกลับไปเตรียมของ "ใส่บาตรเทโว" ในวันรุงขึ้นแรม 1 ค่ำ ซึ่งเป็นการใส่บาตรข้าวสารและข้าวต้มลูกโยน